ماده ۱. عنوان رشتهعنوان رشته، «کلام امامیّه» با گرایش «مبداء و معاد» در سطح چهار است.ماده ۲. تعریفسطح چهار آموزشی- پژوهشی کلام امامیّه با گرایش مبداء و معاد چهارمین مقطع از تحصیلات حوزوی و یکی از رشته‌‏های درختوارۀ حوزه دانشی کلام، ادیان، مذاهب و فرق است که در آن طلّاب مبانی و مسائل اعتقادی تشیّع و کلام اهل‌بیت ^{علیهم‌السّلام} را مطابق قرآن، روایات و عقل به صورت استنباطی می‌آموزند و توان تدریس، تحقیق، نقد، ارائۀ نظریّه و پاسخ به نیازهای علمی و تخصّصی این رشته را کسب کرده و پس از دفاع از رساله، دانشنامۀ سطح چهار کلام امامیّه با گرایش مبداء و معاد را دریافت می‏‌کنند.ماده ۳. اهداف

1. تسلّط بر آراء کلامی امامیّه در مباحث مبداء و معاد؛
2. تقویت توان پژوهشی در حدّ تحلیل، نقد و ارائۀ نظریّه در مباحث مرتبط با کلام امامیّه به ویژه موضوع مبداء و معاد؛
3. ارتقاء توان پاسخ‌گویی به نیازهای علمی و تخصّصی در مباحث مرتبط با کلام امامیّه به ویژه موضوع مبداء و معاد؛
4. تأمین پژوهشگر مورد نیاز و زمینه‌سازی جهت تولید علم و توسعۀ دانش در زمینۀ کلام امامیّه به ویژه موضوع مبداء و معاد؛
5. تأمین استاد مورد نیاز در مباحث تخصّصی کلام امامیّه به ویژه موضوع مبداء و معاد.

ماده ۴. ضرورت

1. جایگاه ویژه کلام امامیّه در دانش‌های علوم اسلامی خصوصاً موضوعات اعتقادی؛
2. لزوم پرداختن به مبانی و اصول کلامی امامیّه در موضوعات مبداء و معاد و نظریه پردازی در آنها به صورت تخصّصی و استدلالی بر اساس آموزه‏های قرآن و مکتب اهل‌بیت ^{علیهم‌السلام}؛
3. ضرورت تربیت متخصّص حوزه‌‏ای در زمینۀ کلام امامیّه به ویژه مبداء و معاد.

ماده ۵. سیاست‌‏ها

1. اهتمام به ارتقاء فضائل و ملکات اخلاقی و معنوی طلّاب؛
2. اهتمام به بهره‌گیری از سنّت‏‌های کارآمد حوزوی، فنّاوری‌‏ها و روش‌‏های نوین و مؤثّر در آموزش و پژوهش؛
3. اهتمام به رویکرد نقّادانه و نظریه‌پردازانه با طرح دیدگاه‌های چالشی مرتبط با مباحث کلام امامیّه و موضوع مبداء و معاد؛
4. تأکید بر بهره‌گیری از زبان تخصّصی رشته در فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی؛
5. اهتمام به تأمین نیازهای علمی نظام و جامعه اسلامی در رشته کلام و مسائل مبداء و معاد؛
6. اهتمام به اتقان محتوای مباحث با روش استدلالی و استنباطی و پرهیز از سطحی‌نگری.

ماده ۶. نظام آموزشینظام آموزشی سطح چهار، نیم سالی، درسی(واحدی) و حضوری است. طول دوره با احتساب پایان‌نامه، حدّاقل ۱۰ و حدّاکثر ۱۲ نیمسال خواهدبود.ماده ۷. شرایط پذیرش

1. احراز صلاحیّت‌های عمومی و اخلاقی بر اساس آیین‌نامه‌های مصوب؛
2. دارا بودن مدرک علمی سطح سه کلام اسلامی؛

تبصره: پذیرش طلّاب دارای مدرک علمی سطح سه در سایر رشته‌های حوزۀ دانشی کلام، ادیان، مذاهب و فِرق، مشروط به گذراندن دروس پیش‌نیاز مجاز است.

3. قبولی در سنجش علمی؛
4. احراز توانایی‌های لازم در مهارت‌های خواندن، درک مطلب و نگارش به زبان عربی از طریق برگزاری آزمون و یا ارائۀ مدرک معتبر.

 ماده ۸. عناوین و مشخّصات کلّی دروس

ردیف	عنوان درس	ساعت
۱	خارج اصول(دو سال)	۲۲۰
۲	خارج فقه(دو سال)	۲۲۰
۳	تحقیق فقهی و اصولی ۱ و ۲	۶۴
۴	دروس تخصّصی مشترک رشته کلام امامیّه	۲۸۸
۵	دروس اختصاصی گرایش مبداء و معاد	۳۵۲
۶	رساله علمی(پایان‌نامه)	۲۸۸
جمع ساعت		۱۴۳۲

   ماده ۹. دروس پیش‌نیاز

هدف	ساعت	عنوان درس	ردیف
بررسی اجتهادی و عقلانی آیات و روایات در عرصه راه‌های معرفت و شناخت خدا، براهین اثبات خدا، آیات آفاقی و انفسی، موانع و حجاب‌های معرفت و مسائل و شبهات مرتبط با معرفت‌الله	۳۲	مبداءشناسی(۱): معرفت‌الله	۱
شناخت دقیق دیدگاه قرآن کریم و روایات در زمینه حقیقت اسماء و صفات الهی به صورت عقلی- نقلی	۳۲	مبداءشناسی(۲):اسماء و صفات الهی	۲
شناخت دقیق دیدگاه قرآن کریم و روایات در زمینه توحید و اقسام آن همراه با بررسی مفهوم شرک و اقسام آن به صورت عقلی- نقلی	۳۲	مبداءشناسی(۳):توحید و شرک	۳
شناخت دقیق دیدگاه قرآن و احادیث در مورد افعال الهی به ویژه مسأله عدل و حکمت خداوند همراه با پاسخ به مسئله شرّ	۳۲	مبداءشناسی(۴):افعال الهی	۴
شناخت دقیق دیدگاه‌ قرآن و روایات در مورد ادلّه و براهین اثبات معاد، ویژگی‌ها و مواقف معاد و مسائل مرتبط با آن و پاسخ به شبهات مرتبط	۳۲	معادشناسی	۵
شناخت مباحث مهم مربوط به نفس انسان، ابعاد، قوا و کارکردهای آن مانند حدوث و قِدم نفس، رابطۀ روح و جسم، مراحل خلقت، تجرّد روح، سعادت و شقاوت انسان	۳۲	انسان‌شناسی	۶
	۱۹۲	جمع ساعت:

ماده ۱۰. دروس تخصّصی:الف) دروس مشترک رشته کلام امامیّه:

ردیف	عنوان درس	ساعت	هدف
۱	شناخت عقلی خداوند	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی امکان و چگونگی شناخت عقلی خدا و بررسی براهین اثبات وجود خدا با محوریّت مباحث عقلیِ کتاب و سنّت
۲	نظام عدل الهی	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی دیدگاه قرآن، احادیث و عقل دربارۀ حقیقت، گُستره و براهین عدل الهی همراه با ارزیابی مقایسه‌‏ای با سایر دیدگاه‏‌ها خصوصاً اشاعره و نقد شبهات مربوطه
۳	نظام هدایت الهی	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی حقیقت و انواع هدایت الهی و نقش خداوند، انسان و سایرین در هدایت بشر بر اساس آیات، روایات و عقل به همراه ارزیابی دیدگاه‌‏های متکلّمان و پاسخ به شبهات مربوطه
۴	آفرینش و آفریده‌ها	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی مهم‏ترین مباحث درباره آفرینش جهان، عوالم و آفریده‏‌های خدا، بر اساس آیات، روایات و عقل به همراه ارزیابی آراء متناظر و پاسخ به شبهات مربوطه
۵	حقیقت و آفرینش انسان	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی مهم‏ترین مباحث انسان‌شناسی مانند حقیقت انسان، چگونگی و مراحل آفرینش و اهداف خلقت انسان بر اساس دیدگاه آیات، روایات و عقل و پاسخ به شبهات مربوطه
۶	وحی شناسی	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی مهم‏ترین مسائل وحی مانند: ماهیّت و چیستی، اقسام، ویژگی‏‌ها و مراحل نزول وحی از منظر قرآن، روایات و عقل و پاسخ به شبهات مربوطه
۷	نظام ولایت الهی	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی دیدگاه قرآن، روایات و عقل در خصوص مهم‏ترین مباحث نظام ولایت الهی مانند ماهیّت و چیستی ولایت، انواع و مراتب آن(خدا، رسول، امام و فقیه)
۸	چیستی و فلسفۀ امامت	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی چیستی و فلسفه امامت بر اساس آیات، روایات و عقل و همراه با پاسخ به شبهات مربوطه
۹	اصول بنیادین معاد	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی مباحث بنیادین معاد مانند ماهیّت، امکان و مهم‏ترین ادلّۀ معاد بر اساس آیات، روایات و عقل و همراه با پاسخ به شبهات مربوطه
جمع		۲۸۸

 ب) دروس اختصاصی گرایش مبداء و معاد:

ردیف	عنوان درس	ساعت	هدف
۱	شبهات شناخت عقلی خداوند	۳۲	بررسی تحلیلی و ارزیابی مهم‏ترین شبهات مطرح در حوزه شناخت عقلی خداوند همراه با نقد و پاسخ به آن‌ها بر اساس عقائد امامیّه
۲	معرفت فطری و معرفت قلبی خداوند	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی دیدگاه قرآن، روایات و عقل دربارۀ حقیقت معرفت قلبی و معرفت فطری خداوند و تبیین عوامل و موانع شکوفایی فطرت و ارزیابی دیدگاه‌‏های مختلف
۳	وحدانیّت خداوند	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی حقیقت توحید، مراتب و دلائل و آثار آن از منظر قرآن، روایات و عقل همراه با ارزیابی دیدگاه‌‏های مختلف
۴	وجودشناسی ومعناشناسی اسماء و صفات خداوند	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی مباحث مرتبط با حقیقت اسماء و صفات الهی و نسبت آن‏ها با ذات و نیز مباحث مرتبط با معنای صفات الهی و چگونگی اطلاق اسماء بر خداوند در پرتو آیات و روایات و عقل همراه با ارزیابی دیدگاه‌های مختلف
۵	نظام فعل الهی	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی مهم‏ترین مباحث مربوط به حقیقت، اقسام و احکام فعل خداوند بر اساس آیات، روایات و عقل به همراه ارزیابی دیدگاه‏‌های متکلّمان و پاسخ به شبهات مربوطه
۶	مسألۀ شر	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی مهم‏ترین دیدگاه‏‌ها درباره چیستی و اقسام شرور، و ارتباط آن با عدل الهی بر اساس آیات، روایات و عقل و پاسخ به شبهات مربوطه
۷	امر بین امرین	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی دیدگاه قرآن، احادیث و عقل در موضوع فاعلیّت انسان و نسبت آن با فاعلیّت خداوند و بررسی تقریرهای مختلف نظریه أمر بین أمرین همراه با پاسخ به شبهات مربوطه با تأکید بر شبهات اشاعره
۸	مرگ و حیات برزخی	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی مباحث مربوط به حقیقت و احوال مرگ، قبر و حیات برزخی و احکام آن از دیدگاه قرآن، روایات و عقل و بررسی آراء متفکّران اسلامی
۹	معاد جسمانی و روحانی	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی ماهیّت معاد و جسمانی و روحانی بودن آن بر اساس آیات و روایات و عقل، همراه با پاسخ به شبهات مربوطه
۱۰	قیامت و مواقف آن	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی مباحث مربوط به دیدگاه قرآن و اهل‌بیتعلیهم‌السلام در موضوع احوال انسان در مواقف قیامت و بررسی آراء مرتبط
۱۱	نظام پاداش و کیفر اخروی	۳۲	بررسی تحلیلی و استدلالی مباحث مربوط به حقیقت ثواب و عقاب و بهشت و دوزخ و موجبات و مسقطات پاداش و کیفر در پرتو قرآن و روایات و بررسی تفسیر‏ها و تحلیل‏های متفکران اسلامی در این زمینه
جمع ساعت		۳۵۲

  

---

اسناد پشتیبان