مقدمهبه استناد مصوبه ۱۵۹۵ شورای عالی حوزه­‌های علمیه و در راستای ضابطه­‌مند نمودن حمایت از پژوهش‌­های مورد نیاز حوزه­‌های علمیه و نظام اسلامی«آیین­‌نامه حمایت از  پژوهش‌­های مورد نیاز حوزه و نظام» به شرح ذیل تدوین گردید.ماده ۱) اهداف

1. توسعه و تقویت پژوهش­‌های مورد نیاز حوزه‌­های علمیه و نظام اسلامی؛
2. حمایت از پژوهشگران فعال در عرصه پژوهش­‌های مورد نیاز حوزه­‌های علمیه و نظام اسلامی؛
3. کمک به حل مسائل اساسی حوزه­‌های علمیه و نظام اسلامی بر اساس اولویت­‌ها و گسترش مرزهای دانش در این زمینه؛
4. کمک به توانمندسازی پژوهشگران حوزوی برای انجام تحقیقات در زمینه حل مسائل حوزه‌­های علمیه و نظام اسلامی؛
5. عرضه تولیدات پژوهشی ناظر بر حل مسائل حوزه­های علمیه و نظام اسلامی و نتایج آن‌ها به جامعه هدف و پیگیری­‌های لازم جهت بکارگیری آن‌ها؛
6. ارتقاء سطح کمی و کیفی پژوهش­‌های حوزوی در زمینه حل مسائل حوزه­‌های علمیه و نظام اسلامی.

ماده ۲) سیاست‌­ها

1. اهتمام جدی بر تحقق اندیشه­‌ها و رهنمودهای مقام معظم رهبری ^{دام ظله العالی} و بهره­۲مندی از منویات و فرمایش‌‌های مراجع­‌عظام تقلید ^{مد ظلهم}؛
2. توجه به اسناد بالادستی حوزه­‌های علمیه به ویژه نظام جامع پژوهش؛
3. اهتمام بر اولویت بندی پژوهش­ها در عرصه­‌ها و موضوعات متناسب با نیاز حوزه­‌های علمیه و نظام اسلامی؛
4. اهتمام به حفظ استقلال و شئون حوزه‌­های علمیه؛
5. تأکید بر توزیع عادلانه حمایت‌­های پژوهشی بین پژوهشگران شایسته در این زمینه؛
6. پرهیز از موازی­‌کاری و همپوشانی حمایت­‌ها و تلاش در جهت ساماندهی حمایت­‌های پژوهشی؛
7. گسترش و تنوع­‌بخشی حمایت­‌ها به انواع پژوهش‌­ها اعم از «بنیادی، کاربردی و توسعه­‌ای^[۱]»؛

1.  پژوهش بنیادی: پژوهش بنیادی پژوهشی است که با هدف گسترش مرزهای دانش و دسترسی به اصول ِریشه‌­ای پدیده­‌ها و حقایق قابل کشف، انجام می‌­شود.

پژوهش توسعه‌­ای: پژوهش توسعه‌­ای پژوهشی است که با هدف ترویج نتایج پژوهش‌­های بنیادی و کاربردی و به منظور استفاده از نتایج آن در تولید محصولات، ابزارها، ایجاد فرایندها و روش­‌های جدید و یا بهبود آن‌ها انجام می­‌شود.پژوهش کاربردی: پژوهش کاربردی پژوهشی است که با هدف تولید دانش کاربردی، یا حل یک مسأله با کاربردی خاص و یا ارائه راه حل عملی برای یک نظریه علمی انجام می‌­پذیرد.۸.تأکید بر بهبود معیارها و روزآمدسازی روش­‌های حمایت و پرهیز از نگرش‌­های سلیقه­‌ای و غیر حرفه­‌ای؛۹.توجه به فعالیت­‌های گروهی، جمعی و هم­‌افزا و بهره­‌مندی از پژوهشگران برتر؛۱۰.تأکید بر حفظ و تقویت منهج اجتهادی و سنت­‌های اصیل پژوهشی حوزوی، در عین توجه به فناوری‌­ها، روش­‌ها و ابزارهای جدید و متناسب با پژوهش­‌های دینی؛۱۱.تأکید بر تعامل هوشمندانه با مؤسسات پژوهشی به منظور سوق آن‌ها به سمت پاسخگویی به مسائل حوزه­‌های علمیه و نظام اسلامی؛۱۲.تأکید بر حمایت از پژوهش‌­های بدون متولی و حامی خاص در مسائل حوزه‌­های علمیه و نظام اسلامی؛۱۳.اولویت دهی به حمایت از پژوهش‌­های اعلام نیاز شده از سوی حوزه­‌های علمیه و نظام اسلامی.ماده ۳) به منظور انجام وظایف مصرح در ماده ۴ این آیین نامه در چارچوب سیاست­‌های مصوب ابلاغی، شورایی تحت عنوان «شورای سیاست­‌گذاری حمایت از پژوهش‌­های مورد نیاز حوزه‌­های علمیه و نظام اسلامی»‌که جهت اختصار در این آیین‌­نامه «شورای سیاست­‌گذاری» نامیده می­‌شود، با ترکیب ذیل تشکیل می­‌گردد:

1. مدیر حوزه­‌های علمیه (رئیس)؛
2. دو نفر از اعضای شورای عالی حوزه‌­های علمیه به انتخاب شورای عالی؛
3. مسئول دبیرخانه شورای عالی حوزه‌­های علمیه؛
4. معاون پژوهش حوزه­های علمیه(دبیر)؛
5. مدیر مرکز مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت؛
6. ۲ نفر از پژوهشگران برتر و ممتاز حوزه‌­های علمیه.

تبصره ۱: اعضای موضوع بند ۶ با پیشنهاد مدیر حوزه­‌های علمیه و تأیید شورای عالی، به مدت ۳ سال انتخاب می­‌گردند.تبصره ۲: به تشخیص رئیس شورای سیاست‌­گذاری یا اکثریت اعضای آن، حضور اشخاص دیگر متناسب با موضوع جلسه بدون حق رأی، در جلسات بلامانع است.تبصره ۳: دبیرخانه شورای سیاست‌­گذاری در معاونت پژوهش حوزه‌­های علمیه مستقر می­‌باشد.تبصره ۴: شورای سیاست­‌گذاری برای بررسی­‌های کارشناسی در موضوعات مرتبط با وظایف خود، شورایی تحت عنوان شورای معین را تشکیل می­‌دهد؛ ترکیب اعضاء، شرح وظایف و اختیارات شورای معین، به تصویب شورای سیاست­‌گذاری خواهد رسید.تبصره ۵: زمان، نحوه اداره جلسات شورای سیاست­‌گذاری، چگونگی تصمیم‌­گیری در مورد موضوعات مطروحه و وظایف دبیرخانه­، براساس دستورالعملی خواهد بود که توسط معاونت پژوهش تهیه و به تأیید شورای سیاست­‌گذاری می­‌رسد.ماده ۴) وظایف و اختیارات شورای سیاست­‌گذاری عبارتند از:

1. تعیین سیاست‌­های پژوهش در عرصه مسائل حوزه‌­های علمیه و نظام اسلامی؛
2. تعیین سیاست­‌های اجرایی در زمینه تعامل با سایر نهادها و سازمان­‌های پژوهشی همسو؛
3. تصویب دستورالعمل­‌ها و شیوه­‌نامه­‌های مورد نیاز حمایت از پژوهش‌­های مورد نیاز حوزه­‌های علمیه و نظام اسلامی؛
4. تصویب طرح‌­های(اجمالی) علمی – پژوهشی؛
5. تصویب معیار­ها و شاخص‌­های اولویت­‌های پژوهشی؛
6. تعیین اولویت­‌های پژوهشی سالانه مورد نیاز؛
7. تصویب تعداد گروه­‌های علمی و تنوع گرایش‌­ها؛
8. تأیید اعضای پیشنهادی گروه­‌های علمی و رؤسای آن‌ها؛
9. تعیین ناظر علمی به صورت فردی و شورایی برای بررسی و تأیید صلاحیت محتوا و نشر پژوهش‌­هایی که به اسم حوزه‌­های علمیه منتشر می­‌شود­؛

• ۱۰.نظارت بر اجرای برنامه­‌های مصوب پژوهشی؛
• ۱۱.نظارت بر عملکرد گروه­‌های علمی؛
• ۱۲.تعیین میزان، نوع و مراحل حمایت از طرح­‌های پژوهشی.

تبصره: برخی از وظایف فوق­‌الذکر با تصویب شورای سیاست­‌گذاری قابل تفویض به شورای معین موضوع تبصره ۴ ماده ۳ این آیین‌­نامه می­‌باشد؛ مصوبات شورای معین باید به اطلاع شورای سیاست‌­گذاری برسد.ماده ۵) به منظور انجام وظایف مصرح در ماده ۶ این آیین نامه، گروه­‌هایی تحت عنوان «گروه­‌های علمی» در حوزه‌­های پژوهشی مختلف، با حضور حداقل ۵ نفر و حداکثر ۷ نفر از شخصیت­‌های علمی و پژوهشی مرتبط با هر حوزه پژوهشی تشکیل می­‌گردد.تبصره ۱: اعضای گروه­‌های علمی با پیشنهاد معاون پژوهش حوزه­‌های علمیه و تأیید شورای سیاست­‌گذاری انتخاب می­‌گردند.تبصره ۲: زمان، نحوه اداره جلسات گروه­‌های علمی، چگونگی تصمیم‌­گیری در مورد موضوعات مطروحه ، براساس دستورالعملی خواهد بود که توسط معاونت پژوهش تهیه و به تأیید شورای سیاست­‌گذاری می­‌رسد.تبصره ۳: گروه‌­های علمی می‌توانند به منظور انجام وظایف مقرر، حسب موضوع، از کارشناسان ذی‌ربط، بهره­‌گیری نمایند.ماده ۶) وظایف گروه­‌های علمی عبارت است از:

• احراز صلاحیت علمی پژوهشگران مورد حمایت براساس ملاک­‌ها و شاخص­‌های مصوب ابلاغ شده؛
• ارزیابی، نظارت و تأیید طرح‌ها و فعالیت­های پژوهشی؛
• بررسی تطبیق عناوین و طرح­‌های پژوهشی با اولویت­‌های پژوهشی هر عرصه؛
• تعیین شاخص‌ها و معیارهای پژوهشی مورد نیاز؛
• پیشنهاد اولویت‌های پژوهشی مورد نیاز به شورای سیاست‌­گذاری؛
• بررسی طرح­‌های اجمالی و تفصیلی طرح‌­های پژوهشی واصله از مراکز پژوهشی و پژوهشگران آزاد و ارائه طرح­‌های اجمالی به شورای سیاست­‌گذاری جهت تأیید؛
• بررسی و ارزیابی کتاب­‌ها و پایان­‌نامه‌­های قابل انتشار؛

ماده ۷) مصوبات گروه­‌های علمی حسب مورد باید به تأیید شورای معین موضوع تبصره ۴ ماده ۳  و شورای ناظر علمی موضوع بند ۹ ماده ۴ این آیین‌­نامه برسد؛ فرآیند کاری گروه­‌های علمی در این خصوص توسط معاونت پژوهش تدوین و ابلاغ خواهد شد. ماده ۸) مصوباتی که مستلزم توسعه ساختار و منابع انسانی بوده و یا موجب ایجاد بار مالی باشد، باید به تصویب شورای عالی حوزه­‌های علمیه برسد.ماده ۹) معاونت منابع انسانی و پشتیبانی حوزه­‌های علمیه و دفتر برنامه­‌ریزی و نظارت راهبردی موظف­‌اند برای انجام وظایف مقرر در این آیین­‌نامه نسبت به اختصاص پست سازمانی و نیرو از بین  کارمندان موجود مرکز مدیریت حوزه‌­های علمیه اقدامات لازم را انجام دهند.تبصره: معاونت پژوهش حوزه‌­های علمیه می­‌تواند از محل اعتبارات حمایت از پژوهش‌­های مورد نیاز حوزه­‌های علمیه و نظام اسلامی، نسبت به تأمین زیرساخت­‌های مربوطه لازم و جذب و بکارگیری نیروی برنامه‌­ای موقت با لحاظ ضوابط و مقررات ابلاغی معاونت منابع انسانی و پشتیبانی اقدام نماید؛ تعداد نیروهای موضوع این تبصره با پیشنهاد مشترک معاونت پژوهش و دفتر برنامه‌­ریزی و نظارت راهبردی و تأیید مدیر حوزه­‌های علمیه خواهد بود.ماده ۱۰) این آیین‌­نامه با یک مقدمه، ۱۰ ماده و ۱۰ تبصره در تاریخ ۱۴۰۱/۱۰/۰۲ به تصویب شورای عالی حوزه­‌های علمیه رسید و از تاریخ ابلاغ لازم الاجراء خواهد بود.

---

اسناد پشتیبان