مادّه ۱. عنوانعنوان رشته، کلام اسلامی با گرایش مسائل جدید کلامی در مقطع سطح سه است.مادّه ۲. تعریفسطح سه کلام اسلامی با گرایش مسائل جدید کلامی، دومین مقطع از کلام اسلامی است، که در آن طلاب علاوه بر شناخت استدلالی مبانی و مسائل اعتقادی تشیّع در پرتو عقل، قرآن کریم و روایات پیشوایان معصوم ^{علیهم السلام}، اشتراکات و افتراقات مبانی و مسائل جدید کلامی را مطابق آموزه‌‏های اسلامی، به صورت استدلالی می‎آموزند و توانایی دفاع از اعتقادات اصیل اسلامی و پاسخ گویی به نیازهای مربوط به توان تحقیق در حدّ تحلیل و بررسی تطبیقی و تدریس آن را پیدا می‏‌کنند و در پایان، موفق به دریافت دانش نامه سطح سه کلام اسلامی در این گرایش می‏‌شوند.مادّه ۳. اهداف

1. شناخت استدلالی مبانی و مسائل اعتقادی بر اساس قرآن و نقل وحیانی و دفاع از آن؛
2. شناخت مسائل جدید کلامی و تحقیق و تحلیل آنها بر اساس مبانی اصیل اسلامی؛
3. افزایش توان تحقیق در حدّ تحلیل و بررسی تطبیقی و زمینه سازی جهت گسترش پژوهش و تألیف در زمینه مسائل جدید کلامی؛
4. شناخت و نقد دیدگاه‏‌های نادرست در حوزه مسائل جدید کلامی و تقویت توان پاسخ‏گویی به پرسش‌‏ها و شبهات روز؛
5. تربیت نیروهای متعهد و توانمند در حوزه مسائل جدید کلامی در عرصه‌‏های پژوهش، آموزش و تبلیغ؛
6. زمینه سازی برای تربیت استاد دروس مرتبط با مسائل جدید کلامی؛
7. تربیت طلاب مستعد جهت ورود به سطح علمی بالاتر؛
8. شناخت منابع و مآخذ مرتبط با مباحث کلام اسلامی و مسائل جدید کلامی و ایجاد توانمندی فهم آن.

مادّه ۴. سیاست‌ها

1. اهتمام به تعالی اخلاقی و معنوی طلاب؛
2. اهتمام به تقویت استقلال فکری و علمی؛
3. اهتمام به تقویت تعبّد دینی و دفاع از عقاید شیعه امامیه؛
4. تأکید بر بهره‌‏گیری از روش‌‎های کارآمد آموزشی با اهتمام به سنت‏‌های حوزوی؛
5. تأکید بر روزآمدی و پویایی برنامه‌‏های آموزشی و پژوهشی و توجه به نیازهای روز؛
6. تأکید بر آموزش پژوهش گرا؛
7. تأکید بر استفاده از متون آموزشی واجد شرایط لازم؛
8. تکیه بر آموزش موضوعات و مسائل اصلی رشته؛
9. تأکید بر شناسایی و تشویق استعدادهای برتر در زمینه تحقیق و تدریس؛
10. اهتمام به تقویت مبانی نظام مقدس اسلامی و ترویج ارزش‌‏های آن؛
11. اهتمام به دروس فقه و اصول و نظارت بر اجرای آن.

مادّه ۵. ضرورت

1. نقش مؤثر شناخت مباحث و مسائل جدید کلامی در تبیین باورهای اصیل اسلامی و دفاع از آن‏ها ؛
2. مأموریت حوزه‏‌های علمیه در تربیت اندیشمندان متکلم در عرصه مسائل جدید کلامی جهت تبیین، ترویج و دفاع از عقاید شیعه امامیه و پاسخ به شبهات؛
3. نیاز جامعه و نظام اسلامی به تبیین، ترویج و اثبات برتری عقاید حقه شیعه و دفاع از آن در مقابله با تهاجمات فکری.

مادّه ۶. نظام آموزشینظام آموزشی این رشته نیم سالی، درسی^[۲] و حضوری است. طول دوره بدون احتساب پایان نامه حداقل شش و حداکثر هشت نیم سال است.مادّه ۷. شرایط پذیرش

1. احراز صلاحیت‏‌های عمومی و اخلاقی بر اساس آیین نامه‌‏های مصوب؛
2. درا بودن مدرک علمی سطح دو؛
3. قبولی در آزمون ورودی و مصاحبه علمی.

مادّه ۸. جدول دروس پیش نیاز

ردیف	عنوان درس	ساعت	هدف
۱	کلام اسلامی ۱ تا ۳	۹۶	آشنایی بیشتر با مباحث خداشناسی (ذات، صفات فعلیه و ذاتیه، مراتب فعل الهی)، نبوت (ضرورت، ویژگی‌‏ها، وظایف و اختیارات، نبوت و خاتمیت پیامبر اکرم(ص) و معاد(حقیقت مرگ، عالم برزخ، قیامت و ویژگی‏‌های آن)
۲	معرفت شناسی	۳۲	آشنایی با راه‏‌ها و ابزار شناخت و ارزیابی آن‏ها و دیدگاه اندیشمندان در این زمینه
۳	فرق و مذاهب کلامی	۳۲	آشنایی با آموزه‌‏ها، روش‌‎ها و کتب اصلی فقه‌‏های مهم کلامی تشیع و تسنّن
۴	کلیات و تاریخ علم کلام	۳۲	آشنایی با علم کلام (فرق آن با فلسفه و علوم دیگر)، موضوع، غایت و مبانی آن، تبیین حجیت روش‌‏های عقلی و نقلی و شرایط آنها و آشنایی با سیر تکوین و تطوّر علم کلام، مشرب‌‏های کلامی، متکلمین بزرگ، منابع و مأخذ مهم کلامی
۵	مسائل جدید کلامی	۳۲	آشنایی با مسائل مهم، جدید، و رائج کلامی، مانند: منشأ و قلمرو دین، سکولاریسم، تکثر گرایی، دین و اخلاق و علم دین
۶	تاریخ معاصر	۳۲	بررسی تحلیلی تاریخ فرهنگی، اجتماعی و سیاسی صد سال اخیر ایران
۷	روش تحقیق عمومی	۳۲+۱۶نظری- عملی	آشنایی با روش‏‌های عمومی پژوهش و کیفیت بهره برداری از منایع
۸	زبان انگلیسی (عمومی)	۳۲+۱۶نظری- عملی	ایجاد توان درک مطلب و ترجمه متون ساده انگلیسی
جمع ساعت‏		۳۵۲

 تبصره: فارغ التحصیلان سطح ۲ گرایش کلام و طلّابی که دروس پیش‏نیاز را در مراکز معتبر گذرانده باشند، در صورت مطابقت هشتاد درصدی سرفصل‏‌ها از گذراندن این دروس معاف هستند. مادّه ۹. عناوین و مشخّصات کُلّی دروس

ردیف	عنوان درس	ساعت
۱	دروس عمومی سطح ۳	۶۲۴
۲	دروس مشترک	۵۷۶
۳	دروس تخصّصی	۶۵۶
جمع ساعت		۱۸۵۶

 مادّه ۱۰. عناوین و مشخّصات تفصیلی دروسالف) دروس عمومی

ردیف	عنوان درس	ساعت	هدف
۱	فقه	۱۶۰	شناخت استدلالی مسائل مهم فقه طبق برنامه مرکز مدیریت در سطح سه (از القول فی ماهیه العیت تا آخر مکاسب)
۲	اصول	۳۲۰	شناخت استدلالی مباحث مهم اصولی طبق برنامه مرکز مدیریت در سطح ۳(جلد اوّل کفایه الاصول از ابتدای المقصد الثانی فی النواهی تا پایان جلد دوم)
۳	عربی معاصر	۳۲+۱۶نظری- عملی	ایجاد توان بهره گیری از متون عربی جدید در حوزه مباحث کلامی
۴	روش تحقیق تخصّصی	۳۲+۱۶نظری- عملی	تقویت توان تحقیق و پژوهش در مسایل کلامی و به صورت مقارن با آموزش روش‌‏های تحقیق و کیفیت بهره برداری از ابزار و منابع
۵	روش تدریس	۳۲+۱۶نظری- عملی	ایجاد توان مهارت تدریس با آموزش روش‏ها و فنون کلاس داری و ارزشیابی
جمع ساعت‏		۶۲۴

   ب) دروس مشترک رشته کلام اسلامی

ردیف	عنوان درس	ساعت	هدف
۱	کلام اسلامی ۱	۳۲	شناخت مباحث مهم خدا شناسی(براهین اثبات) به صورت متن محور
۲	کلام اسلامی ۲	۳۲	شناخت مباحث مهم خدا شناسی(اسماء و صفات) به صورت متن محور
۳	کلام اسلامی ۳	۳۲	شناخت مباحث مهم خدا شناسی(افعال الهی) به صورت متن محور
۴	کلام اسلامی ۴	۳۲	شناخت مباحث مهم نبوّت به صورت متن محور
۵	کلام اسلامی ۵	۳۲	شناخت مباحث مهم امامت به صورت متن محور
۶	کلام اسلامی ۶	۳۲	شناخت مباحث مهم امامت به صورت متن محور
۷	کلام اسلامی ۷	۳۲	شناخت مباحث مهم معاد به صورت متن محور
۸	مبانی و قواعدعلم کلام	۳۲	تبیین مبانی و قواعد علم کلام مانند: حجیت عقل، قرآن و سنت، حسن و قبح عقلی، قاعده لطف، حجیت خبر واحد در مسائل اعتقادی
۹	حکمت اسلامی ۱ و ۲	۱۲۸	شناخت مباحث مهم فلسفی دارای کاربرد در علم کلام، مانند احکام وجود، علت و معلول، قوه و فعل و الهیات بالمعنی الاخص
۱۰	انسان شناسی	۳۲	شناخت مباحث مهم مربوط به نفس انسان، ابعاد، قوا و کارکردهای آن مانند حدوث و قدم نفس، رابطه روح و جسم، مراحل خلقت، تجرد روح، سعادت و شقاوت انسان
۱۱	معرفت شناسی دینی	۳۲	آشنایی با تعریف، نوع، شرایط و محدویت‌های معرفت دینی، ضمن تبیین امکان، معیار صدق، و تحول آن
۱۲	عرفان اسلامی	۳۲	آشنایی با مبانی، روش و مسایل اساسی عرفان اسلامی و مراحل سیر و سلوک آن با رویکرد به مکتب اهل بیت علیهم السلام
۱۳	ولایت فقیه	۳۲	تبیین مبانی کلامی نظام سیاسی شیعه در عصر غیبت و شناخت استدلالی مشروعیت، شرایط، وظایف واختیارات حاکم اسلامی از دیدگاه شیعه، با رویکرد کلامی
۱۴	کلام کاربردی	۳۲	بررسی و تبیین چگونگی شکل گیری و آثار عملی باورهای کلامی و آسیب شناسی راهکارهای درمانی در حوزه باورهای کلامی
۱۵	مهارت‌های مناظره و ارتباط	۱۶+۱۶ عملی	ایجاد توان مناظره و ارتباط مؤثر با شناخت روش‌های استدلال
جمع ساعت		۵۷۶

  ج) دروس تخصّصی

ردیف	عنوان درس	ساعت	هدف
۱	مسائل جدید کلامی و حوزه‌‏های مرتبط	۱۶	تبیین چیستی «مسائل جدید کلامی» و نسبت آن، از حیث موضوع، مبانی، مسائل، روش و غایت با کلام سنتی، فلسفه دین و حوزه‌‏های دانشی دیگر مانند فلسفه زبان و فلسفه ذهن
۲	ادله اثبات وجود خدا در غرب	۳۲	بررسی و نقد برهان‌‏های اثبات وجود خداوند در الهیات جدید و بررسی دیدگاه‌های جدید در بی نیازی ایمان به خداوند از برهان و عدم امکان ارائه برهان بر وجود خدا
۳	حقیقت، خاستگاه و کارکرد دین	۳۲	تحلیل و بررسی دیدگاه‏‌های مطرح در خصوص حقیقت دین و تبیین و ارزیابی دیدگاه‏‌های خدا باورانه و طبیعت گرایانه در خصوص منشاء دین و کارکردهای آن در زندگی بشر و نقد سکولاریسم
۴	ایمان گرایی و عقل گرایی	۳۲	تبیین حقیقت ایمان و عقل و بررسی دیدگاه‏‌ها درباره نقش و کارکرد عقل در ایمان دینی، آموزه‌های اعتقادی و احکام دینی
۵	هرمنوتیک و منطق فهم متون دینی	۳۲	شناخت و بررسی مکاتب هرمنوتیکی غربی و مقایسه آنها با مکاتب تفسیری و قواعد اصولی و ادبی مربوط به فهم متون وحیانی در اندیشه اسلامی و نقد دیدگاه‏‌های کثرت گرا و نسبی گرا در فهم آیات و روایات
۶	وحی و تجربه دینی	۳۲	تبیین و تحلیل دیدگاه‏‌ها در مورد حقیقت و جایگاه وحی و تجربه دینی، همراه با تبیین ملاک و مقدار حجیت تجربه دینی در حوزه معارف دینی و نقد دیدگاه تجربه دینی انگاشتن وحی
۷	معجزه	۱۶	تبیین دیدگاه‏‌های جدید درباره چیستی، امکان، اثبات، کارکرد و دلالت معجزه و بررسی و نقد آنها بر اساس مبانی عقلی و نقلی در الهیات اسلامی
۸	نقد کثرت گرایی دینی	۳۲	تبیین و ارزیابی انتقادی دیدگاه‏‌های مطرح در کثرت گرایی دینی و مبانی و لوازم آنها
۹	عدل الهی و مسأله شر	۱۶	تبیین عدل و حکمت الهی و مسأله شر و نظام احسن آفرینش و بررسی دیدگاه‌‏های فلاسفه و متکلمان قدیم و جدید در این باره و پاسخ به شبهات مرتبط
۱۰	علم و دین	۳۲	بررسی و تحلیل رابطه علم و دین همراه با تبیین دیدگاه درست و نقد دیدگاه‏‌های معارض
۱۱	دین، اخلاق و معنویت	۳۲	تبیین و ارزیابی دیدگاه‏‌ها درباره نسبت دین با اخلاق و معنویت
۱۲	رابطه دین و حقوق	۳۲	بررسی و تحلیل شبهات جدید در زمینه‌ رابطه دین و حقوق مانند: ناسازگاری دین با حقوق بشر، حقوق زن و آزادی
۱۳	فرجام شناسی	۳۲	بررسی دیدگاه‏ها و شبهات جدید درباره حقیقت انسان، زندگی اخروی، خلود در عذاب و تناسخ
۱۴	زبان تخصّصی۱ و ۲	۶۴+۳۲نظری، عملی	ایجاد توان فهم متون مرتبط با مسائل جدید کلامی به زبان انگلیسی
۱۵	پایان نامه	۹۶ + ۹۶عملی	ارائه یک پژوهش جامع، همراه با تتبع کافی و نقد و بررسی در مسائل جدید کلامی
جمع ساعت		۶۵۶

  

• ۱.این مصوبه جایگزین مصوبه ۹۱۷ شورای عالی حوزه­های علمیه می­گردد؛ در موارد متعارض مصوبه ۹۱۷ ملغی می­باشد.
• ۲.در این نظام هر درس به صورت مستقل ارزیابی می شود و قبولی یا رد، در یک درس تأثیری در قبولی یا رد دروس دیگر ندارد.

---

اسناد پشتیبان